Günümüzde reklamcıların yaratıcılık sınırlarını zorlamaları ile ortaya çıkan bazı reklamlar tartışılır oldu. Mevzuatımızda hangi tür reklam olursa olsun (açıkhava ,yazılı basın, radyo ve televizyon, internet) uyulması gereken kurallar mevcut. Bu kuralları kısaca hatırlatmak istedik.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Madde 16:

Ticari reklam ve ilanların yasalara ve genel ahlaka uygun, dürüst ve doğru olmaları esastır.
Tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar edici reklam ve ilanlar yapılamaz.

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Madde 17:

Ticari reklam ve ilanlarda uyulması gereken ilkeleri belirlemek, bu ilkeler çerçevesinde ticari reklam ve ilanları incelemek ve inceleme sonucuna göre 16 ncı madde hükümlerine aykırı hareket edenleri cezalandırmak, söz konusu reklam ve ilanları durdurmak ve/veya aynı yöntemle düzeltmek hususlarında Bakanlığa öneride bulunmakla görevli bir  “Reklam Kurulu” kurulmuştur. Reklam Kurulu, ticari reklam ve ilanlarda uyulması gereken ilkeleri belirlemede; ülke koşullarının yanı sıra, reklamcılık alanında evrensel kabul görmüş tanım ve kuralları da dikkate alır. Kurul, çeşitli sivil toplum kuruluşlarının temsil edildiği onyedi üyeden oluşur.

Reklamlarda aşağıda belirtilen temel ilkeler esas alınır:

Reklamlar yasalara, genel ahlaka uygun, doğru, dürüst ve gerçekçi olmak zorundadır.

a) Her reklam ekonomik ve toplumsal sorumluluk bilinci içinde iş hayatında ve kamuoyunda kabul gören dürüst rekabet ilkelerine uygun olmak zorundadır.
b) Reklamlar, güvenlik kurallarının gözetilmediği ve insan güvenliği açısından tehlike oluşturabilecek uygulama ve durumlarla ilgili hiçbir sunum ya da tanımlama içeremez.

c) Biçimi ve yayınlandığı mecra ne olursa olsun, bir reklamın “reklam” olduğu açıkça anlaşılmalıdır. Bir reklam haber ve yorum öğeleri içeren bir mecrada yayınlandığında, “reklam” olduğu kolaylıkla algılanacak biçimde belirtilir. Örtülü reklam yapılamaz.

d) Reklamlar, ortalama reklam izleyicisinin algılama düzeyi ile reklamın tüketici üzerindeki olası etkisi göz önünde bulundurularak hazırlanır.
e) Bu ilkeler, tüketicinin korunması çerçevesindeki yasal ve ahlaki davranış esasları olarak uygulanır.

Öte yandan reklamlar; kamu sağlığını bozucu nitelikler taşıyamaz, bir kişi ve kuruluşun ticari itibarından haksız yararlanıp tüketiciyi aldatıcı nitelikte olamaz,  başka reklamların düzenini, metnini, sloganını, görsel sunumunu, müzik ve ses efektlerini ve benzerlerini tüketiciyi yanıltacak ya da karışıklığa yol açacak biçimde taklit edemez,  hiçbir firmayı, hiçbir endüstriyel ya da ticari faaliyeti/mesleği, hiçbir ürünü, aşağılayarak ya da alay konusu ederek veya benzer herhangi bir biçimde kötüleyemez, tüketicilerin çevre konusundaki duyarlılığını ya da bu alandaki olası bilgi eksikliğini istismar edecek biçimde yapılamaz,  Türk Ticaret Kanunu’nun 57. maddesinde tanımlanan haksız rekabet ilkelerine aykırı unsurlar taşıyamaz.

ÇEŞİTLİ ÜRÜN REKLAMLARI HAKKINDAKİ ÖZEL DÜZENLEMELER

Aşağıda yer alan Kanun ve Yönetmeliklerde reklamlara ilişkin özel düzenlemeler mevcuttur. Gıdaların Üretimi Tüketimi Ve Denetlenmesine Dair Yönetmelik, 1261 sayılı İspençiyarı ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu, Özel Öğretim Kurumları Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu, İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu, Bankalar Kanunu, Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun

Av.Ayşe Z. AYDIN

ARED Genel Koordinatörü

Açıkhavada Haberler / Ekim 2009